Zorgen over regeerakkoord ‘Bruggen slaan’

Bureau Lagro werkt veel met en voor zorgboerderijen, de vereniging Boer en Zorg in Noord-Nederland, en andere kleine zorgondernemers. Steeds vaker gaan de gesprekken over ons recente regeerakkoord, de drie grote decentralisatiethema’s en de veranderingen die gaan komen.

Geloof me, het idee van ‘bruggen slaan’, verantwoordelijkheid terug naar de burger met meer regelruimte en minder regeldruk en eerst kijken naar wat de omgeving iemand aan hulp kan bieden, ondersteun ik van harte. Maar… Ik denk dat Nederland zich terecht zorgen maakt of gefrustreerd is door de plannen. Een korte opsomming van mijn zorgen naar aanleiding van gesprekken die ik recentelijk voerde…

Gemeenten en transitie
Ik maak me zorgen over de hulpbehoevenden in onze samenleving, die zich van 1 januari 2014 of 1 januari 2015 bij hun gemeente dienen te melden voor hulp. Ik maak me zorgen over de gemeenten, die er in meer of mindere mate nog lang niet klaar voor zijn, en/of geen idee hebben waar ze moeten beginnen. Ik maak me zorgen over de ‘transitie jeugdzorg’ (de jeugdzorg in Nederland wordt vanaf 1 januari 2015 door gemeenten uitgevoerd). Een Enorme Klus!

En net zo goed maak ik me zorgen over de transitie van de AWBZ naar de gemeenten. Waar gaat het heen met mensen die nu een PGB hebben, of Zorg in Natura? Hoe gaan gemeenten dit oppakken? Wie kiest de gemeente uit om zorg te bieden? In hoeverre heeft ‘de cliënt’ daar zelf inspraak in? Er zal een forse toename van het aantal leveranciers komen, een stijging van het aantal cliënten, nog los van een stijging van cliënten met een meervoudige problematiek.

Gemeenten krijgen bovendien te maken met meerdere partijen die ‘het gesprek voeren’ met en over de cliënt, te denken aan hulpverleners, verzorgenden, huisartsen, Bureau Jeugdzorg, soms de Raad van de Kinderbescherming, grotere of kleinere zorgondernemers of -instellingen. Hoe gaat een gemeente hierop in spelen? En dat met budgetten die 25-40% lager liggen dan de huidig beschikbare budgetten. Gemeenten krijgen een ruime beleidsvrijheid met betrekking tot de concrete invulling van voorzieningen, zolang de gelden maar besteed worden binnen ‘het sociale domein’. Decentralisatie heet dat. Maar is dat goed, of is dat fout? De toekomst zal het leren.

Kleine zorgondernemers

Ik maak me zorgen over de kleine, gespecialiseerde zorgondernemers, waaronder zorgboerderijen die fantastische (en vaak veel goedkopere) zorg bieden en straks tussen wal en schip dreigen te vallen door de veranderende indicatiestellingen. Dit nog los van het feit dat het lastiger is voor de kleinere ondernemers om zichtbaar te worden bij gemeenten of tot onderhandelingen te komen. Als gemeenten straks – net als eerder bij de WMO in gevallen als persoonlijke verzorging en huishoudelijke hulp – gaan onderhandelen met de grote partijen die hulp aanbieden, dan gaat de zeer gewaardeerde zorgboer(in) of de kleine zorgverlener verloren. En dat is nu juist de plek waar de cliënt zo goed gedijt door korte lijnen, vaste medewerkers, rust en regelmaat, vertrouwen, en op de laatste plaats vaak goedkopere zorg. Is een gemeente in staat dit te onderkennen en met de kleinere ondernemers in gesprek te gaan?

Uitkleding AWBZ

De hele uitkleding van de AWBZ heeft nogal wat gevolgen. Zorgzwaartepakketten (ZZP-en) 3 en 4 voor psychiatrische patiënten die straks via de AWBZ niet langer hun hulp kunnen krijgen lijkt me alhaast onmogelijk. Door het uitselecteren of ‘trechteren’ van de zwakkeren in de samenleving kan het niet anders dan dat er mensen buiten de boot gaan vallen. En wat de denken van het scheiden van wonen en zorg in verzorgingstehuizen? Wat heeft dit voor consequenties voor de bewoner? Kan die er überhaupt nog blijven wonen? Waar gaan we heen met onze zorg voor de ouderen, die steeds vaker aanspraak op hulp zullen maken?

PGB’s verdwijnen, zorg in natura wordt anders ingericht, de ZZP-en gaan op de schop, er wordt een minimum aan uren dagbesteding of opvang gesteld, en alleen als er ook sprake is van een indicatie voor persoonlijke verzorging lijk je nog een beetje hulp te kunnen krijgen. Een paar dagdelen broodnodige groepsbegeleiding op een zorgboerderij lijkt niet meer mogelijk te zijn.

Bureaucratie en miscommunicatie

Steeds meer hoor ik over de ontzettende bureaucratie bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), miscommunicatie met Bureau Jeugdzorg door onderbezetting of bureaucratie en vervolgens een trage toestemming en uiteindelijke plaatsing via een instelling of organisatie met AWBZ-erkenning. Papieren, papieren, papieren, bureaucratie ten top. Eerst een jaar wachten op een indicatie, vervolgens weken, maanden wachten op toestemming voordat een cliënt geplaatst kan worden. Tjonge, gaat het werkelijk beter worden als dit bij de gemeente terecht komt? Herindicaties moeten straks opgestart worden en het is nu al een zootje. Om me heen niets anders dan frustraties alom. Niets dan formaliteiten, papieren, bureaucratie en trage communicatie. Het gaat om mensen met een dringende hulpvraag hier, Nederland! Zij willen geen jaar wachten tot ze opvang kunnen krijgen!

Overige zorgen

Vervoersindicaties zullen wijzigen, de vergoedingen worden allengs lager en ook het vervoer dient straks uitgevoerd te worden door de gemeentes. En verder: wat gaat er gebeuren met de sociale werkplaatsen? Kunnen ze straks nog voortbestaan?

Wat gaat er gebeuren met de grotere instellingen? Zijn ze in staat in te spelen op de veranderingen? Berekeningen geven nu al aan dat er veel FTE’s in de zorg gaan verdwijnen door de transities. Gaan we terug naar een situatie in Nederland met wachtlijsten in de zorg? Let maar op, dat kon nog wel eens waarheid worden.

Oplossingen?

Het idee van ‘terug naar vroeger’, naar de wijkverpleegkundige, die de mensen die zorg nodig hebben in dorp of wijk werkelijk kent, die bij cliënten thuis komt, die ze in de gaten kan houden en zo direct op een zorgvraag in kan spelen, spreekt me aan.

Het vergt een kanteling in denken. Niet kijken naar de hulp die iemand nodig heeft, maar naar het resultaat dat we met een cliënt willen bereiken. De cliënt weer centraal stellen in de zorg. Het minimaliseren van de papieren rompslomp. Keukentafelgesprekken voeren met mensen met een hulpvraag, om te kijken wat ze nodig hebben en  wat de omgeving aan hulp kan bieden. Dus ondersteuning waar nodig, en zelfredzaamheid waar het kan.

Terug naar zorg door de gemeenschap, korte lijnen, één Super Hulpverlener per hulpbehoevende. Terug naar werkelijke zorg, vakmanschap en ambacht, naar het inzetten van de kleine zorgondernemers waar de cliënt goede en goedkope(re) zorg kan krijgen, maak gebruik van nieuwe technologieën. Niet op zoek gaan naar de grote zorgaanbieders, maar cliënt- en vraagspecifieke hulp bieden. Bruggen slaan en werkelijk zorgen voor elkaar, dat is een mooie droom.

Maar is het een droom die werkelijkheid gaat worden?


Reacties

Zorgen over regeerakkoord ‘Bruggen slaan’ — 1 reactie

  1. Mooi geschreven, petje af! Ik zou zeggen een verkorte versie als ingezonden brief naar de grote kranten sturen..

    Succes!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

14 − acht =