In oktober 2025 publiceerde de Jeugdautoriteit een belangrijk rapport over systeemaanbieders in de jeugdzorg. Het rapport biedt inzicht in de rol van deze grotere zorgaanbieders, die vaak gezien worden als onmisbare schakels in het zorgsysteem. Systeemaanbieders leveren niet alleen reguliere zorg, maar vervullen ook essentiële extra functies zoals innovatie, transformatie en specialistische ondersteuning voor de meest complexe zorgvragen. Dit maakt hen tot belangrijke partners voor de ontwikkeling van het jeugdzorgsysteem.
Hoewel het rapport zich richt op de grotere aanbieders, maakt het duidelijk dat de term “systeemaanbieder” zelf een complex en niet-eenduidig begrip is. Er is geen vaste definitie en dit zorgt voor verwarring, zowel bij zorgaanbieders als bij regio’s. De discussie gaat vaak over welke extra activiteiten systeemaanbieders leveren en in hoeverre deze kosten vergoed moeten worden. Dit leidt tot verschillende zienswijzen en werkwijzen tussen regio’s en aanbieders.
Waarom kleinschalige zorg belangrijk is voor het zorgsysteem
Kleinschalige zorgaanbieders spelen ook een belangrijke rol binnen dit systeem. Ze bieden specialistische zorg die vaak niet beschikbaar is bij grotere instellingen en kunnen snel inspelen op de specifieke zorgbehoeften van jeugdigen. Het rapport maakt duidelijk dat kleinschalige aanbieders van grote waarde zijn, zowel voor hun flexibiliteit als hun intensieve zorg, vooral voor jeugdigen met complexe zorgbehoeften.
Beleidsmakers kunnen niet om kleinschalige zorgaanbieders heen. Ze spelen een essentiële rol door zorg te leveren die afgestemd is op de individuele behoeften van jeugdigen. Deze aanbieders kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan de transformatie van de zorg en het ontwikkelen van nieuwe zorgconcepten. Ze hebben de flexibiliteit om zorg dicht bij de cliënt te leveren, wat van groot belang is voor het jeugdzorgsysteem.
Het rapport wijst er ook op dat regio’s steeds vaker gebruik maken van tariefdifferentiatie om onderscheid te maken tussen grote en kleine aanbieders. Dit biedt voordelen voor het dekken van overheadkosten, maar het kan ook leiden tot inefficiënties. De vraag blijft of dit altijd de beste manier is om de zorg te bekostigen.
Prestatiegerichte beloning: het belangrijkste uitgangspunt
Een belangrijke conclusie uit het rapport is dat de beloning voor zorgaanbieders moet worden gekoppeld aan de prestaties die zij leveren, en niet alleen aan de grootte van hun organisatie. Het rapport benadrukt dat goede zorg moet worden beloond op basis van wat er daadwerkelijk wordt geleverd, niet op basis van het soort organisatie dat de zorg biedt.
Conclusies en aanbevelingen voor de toekomst
Het rapport concludeert dat kleinschalige zorgaanbieders een onmiskenbare waarde toevoegen aan het jeugdzorgsysteem. Beleidsmakers zouden moeten zorgen voor meer ruimte voor deze aanbieders binnen het zorgsysteem, zodat ze hun cruciale bijdrage kunnen blijven leveren. Er wordt aanbevolen om de bekostiging van systeemfuncties meer transparant te maken en duidelijk te onderscheiden van reguliere zorgtarieven.
Een goed werkend jeugdzorgsysteem vereist een samenwerking tussen verschillende soorten zorgaanbieders, waarbij zowel grote als kleine aanbieders hun unieke bijdrage leveren. Door kleinschalige zorgaanbieders actief te betrekken in de toekomst van de jeugdzorg, kan het zorgsysteem beter inspelen op de diverse behoeften van jeugdigen.